Nguồn gốc

Họ Thiều ở Việt Nam có nguồn gốc từ Trung Quốc. Đời vua Trần Anh Tông (1293-1314), do loạn lạc Tống-Nguyên, ông Thiều Kim Tinh cùng hai con trai là Thiều Kim Nhật và Thiều Kim Tình từ Thiều Châu, Quảng Đông, Trung Quốc chạy sang Việt Nam tránh loạn, trú tại xã Thọ Sơn (nay là thôn Nhuận Thạch, xã Đông Tiến, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa).

Ông Thiều Kim Nhật có một con trai là Thiều Kim Xích. Ông Thiều Kim Tình lấy bà Nguyễn Thị Ngọc Nga, người xã Triệu Xá (nay thuộc xã Đông Tiến, huyện Đông Sơn) và sinh ra Thiều Thốn vào năm Khai Thái thứ 3 (1326) đời vua Trần Minh Tông.

Năm Thiệu Phong thứ 16 (Đinh Dậu - 1357), vua Trần ra chiếu chỉ tìm người đánh quân Chiêm sang cướp Hoá Châu. Ông Thiều Thốn xin xuất quân Nam chinh, được vua Trần phong làm Thượng tướng Quân. Sau khi dẹp được ngoại xâm, Thiều Thốn được vua Trần ban phong "Khai quốc công thần thượng trụ quốc thượng" và gả công chúa thứ hai là Trần Ngọc Hải làm vợ.

Sau đó Thiều Thốn được bổ chức Phòng ngự xứ Lạng Sơn, rất được tướng sĩ dưới trướng yêu mến.

Công chúa Ngọc Hải hạ sinh được ba con trai (Thiều Kim Đẩu, Thiều Kim Đề, Thiều Kim Long) và hai con gái.

Người vợ thứ hai của Thiều Thốn người làng Phù Lưu (nay thuộc phường Đông Tân, thành phố Thanh Hóa), sinh được một con trai là Thiều Kim Xuyến. Người vợ thứ ba của Thiều Thốn quê tại làng Y Xá (nay thuộc xã Đông Văn, huyện Đông Sơn) cũng sinh được một con trai là Thiều Kim Hoa.

Đền thờ và lăng mộ Thiều Thốn hiện ở núi Bạch Thạch (núi Chiểu), xã Đông Tiến, huyện Đông Sơn, Thanh Hoá. Khu di tích này đã được nhà nước công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.[1] Tại xã Đông Tiến còn có nghè Tam Tổng thờ tướng quân Thiều Thốn.

Tại xã Đông Thanh, huyện Đông Sơn có từ đường họ Thiều, thờ Thiều Sĩ Lâm, đỗ tiến sĩ năm 1670.[1] Tại xã Đông Văn, cũng thuộc huyện Đông Sơn có đền thờ Hoàng giáp Thiều Quy Linh.[1] Ông đậu tiến sĩ năm 1505 năm Đoan khánh thứ nhất triều Lê Uy Mục. Ông phụng mệnh đi sứ Bắc Kinh, khi về đến sông Nhị Hà (sông Hồng ngày nay) nghe tin nhà Mạc đã chiếm ngôi vua Lê, ông chửi bới hết lời rồi nhảy xuống sông tự vẫn[cần dẫn nguồn]

Người họ Thiều nổi tiếng

• Thiều Thốn: Một vị tướng dưới đời Vua Trần Dụ Tông , người có công lớn trong cuộc chiến đấu chống quân Chiêm Thành năm 1353.
• Thiều Sĩ Lâm: Đỗ tiến sĩ, là tướng thời vua Lê Huyền Tông (1642-1671)
• Thiều Chí Đinh: Trung tướng, Quân đội NDVN.
• Thiều Sĩ Đăng: PGS - TS, Nhà giáo ưu tú, Đại tá Quân đội NDVN
• Thiều Kim Lượng: PGS-TS, Nhà giáo ưu tú, Đại tá Quân đội NDVN
• Thiều Kim Quỳnh : Chủ tịch Tổng công ty Điện lực miền Bắc 
• Thiều Phương Nam : Tiến sĩ tại Viện Giao thông Moscow, Thạc sĩ ngành Vật liệu bán dẫn ĐH Điện tử Saint Petersburg, hiện đang là Tổng Giám đốc Công ty Qualcomm Vietnam, Cambodia và Lào, chịu trách nhiệm vận hành vùng Đông Dương của Qualcomn toàn cầu.